Stikstofbeleid 2025: wat kan nog wél in de bouw, landbouw en industrie?

De stikstofproblematiek blijft in 2025 een grote uitdaging voor Nederland. Sinds de Raad van State in 2019 het Programma Aanpak Stikstof (PAS) ongeldig verklaarde, moet ieder project apart aantonen wat de stikstofuitstoot betekent voor nabijgelegen Natura 2000-gebieden. Toch blijkt dat er, ondanks strengere regels, nog veel wél kan – mits projecten goed voorbereid zijn en de AERIUS-berekening en vergunningaanvraag volledig onderbouwd worden.

Strengere regels door recente jurisprudentie

De afgelopen jaren is het stikstofbeleid flink aangescherpt. De bouwvrijstelling werd in 2022 geschrapt: ook tijdelijke stikstofuitstoot tijdens de bouwfase moet worden meegenomen in de berekening. Daarnaast mag intern salderen (binnen hetzelfde project uitstoot compenseren) niet meer gebruikt worden om de vergunningplicht te vermijden.

Ook maatregelen zoals het benutten van stikstofruimte uit landelijke snelheidsverlagingen worden kritisch getoetst: alleen bewezen, blijvende effecten op natuurherstel tellen mee. Positief is dat projecten zoals het Porthos CO₂-opslagproject en de Formula 1 in Zandvoort wel doorgang vonden, omdat ze aantoonbaar geen blijvende schade aan Natura 2000-gebieden veroorzaakten.

Effecten op projecten in bouw, landbouw en GWW

In veel gebieden, met name rond kwetsbare natuur, ligt de vergunningverlening deels stil. Bouwend Nederland waarschuwt dat hierdoor 244.000 geplande woningen vertraging oplopen. In sommige provincies geldt zelfs een vergunningenstop. Ook landbouwbedrijven en industriële projecten merken dat de stikstofruimte beperkt is, zeker voor activiteiten die nieuwe uitstoot veroorzaken.

Beleidsontwikkelingen en kansen

Het kabinet werkt aan nieuw stikstofbeleid dat inzet op het verlagen van de totale uitstoot. De focus verschuift van depositiedoelen naar emissiedoelen en bronmaatregelen, zoals emissiearm bouwen, innovatie in de landbouw en het saneren van piekbelasters. Er wordt ook gesproken over een ondergrens (bijvoorbeeld 1 mol/ha/jaar) voor vergunningplicht, maar deze is juridisch onzeker zolang effecten op natuur niet onomstotelijk vaststaan.

Wat is er nog mogelijk?

Ondanks de beperkingen kunnen veel projecten doorgaan als:

de stikstofdepositie geen significant effect heeft op Natura 2000-gebieden;
compensatiemaatregelen juridisch geborgd en effectief zijn;
slimme oplossingen worden toegepast, zoals elektrisch materieel, verplaatsing van activiteiten of gebruik van bestaande vergunningruimte.

Walraven Advies ziet dat maatwerk het verschil maakt. Met een goede AERIUS-berekening en een passende beoordeling is vaak meer mogelijk dan gedacht.

Snel duidelijkheid nodig?

Wilt u weten of stikstof voor uw project een show-stopper is of kan worden? Walraven Advies kan een quickscan stikstof uitvoeren, zodat u direct weet waar u aan toe bent en onnodige vertraging voorkomt.

info@walraven-advies.nl | 06 3974 3969