Nieuwe uitspraak Afdeling bestuursrechtspraak over woningbouw op bemeste landbouwgrond

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft vandaag een belangrijke uitspraak gedaan over woningbouw op voormalige landbouwgrond. De zaak betreft het project Overduin in Egmond aan den Hoef, waar de bouw van 162 woningen op voormalige agrarische gronden gepland staat. De uitspraak bevestigt dat bij stikstofberekeningen intern salderen met algemene regels voor bemesten niet langer mag worden meegenomen in de voortoets. Deze lijn sluit aan bij eerdere jurisprudentie van 18 december 2024.
Interne saldering alleen toegestaan in passende beoordeling
Om woningbouw mogelijk te maken, was door de initiatiefnemers gesaldeerd met de stikstofreductie die ontstaat door het beëindigen van bemesting van de gronden. In de voortoets – de eerste stap in de natuurbeschermingsbeoordeling – had de provincie Noord-Holland geoordeeld dat hierdoor geen natuurvergunning nodig was. De Afdeling maakt hier nu korte metten mee: intern salderen met bemesting mag uitsluitend worden betrokken in de passende beoordeling, niet in de voortoets.
Referentiesituatie: bepalend voor stikstofruimte
De uitspraak verduidelijkt hoe de referentiesituatie bij bemeste gronden moet worden vastgesteld. Hierbij is het bestemmingsplan leidend. Is er sinds de referentiedatum onafgebroken sprake geweest van een agrarische bestemming, dan mag worden aangenomen dat er werd bemest. De omvang van de stikstofruimte wordt vervolgens bepaald aan de hand van de hoogste stikstofgebruiksnorm voor het gewas dat planologisch was toegestaan.
Een nieuw element in de uitspraak is dat het bemesten alleen in de referentiesituatie mag worden meegenomen als daar géén nieuwe natuurtoestemming voor nodig zou zijn. Dit voorkomt dat fictieve stikstofruimte wordt opgevoerd.
Voorwaarden voor intern salderen
De Afdeling bevestigt dat intern salderen – ook met bemesting – alleen toegestaan is als:
– de verwachte stikstofreductie vaststaat;
– het stoppen van bemesting juridisch geborgd is;
– en wordt voldaan aan het additionaliteitsvereiste: het deel dat wordt ingezet voor saldering mag niet ook nodig zijn voor natuurbehoud of -herstel.
Gevolgen voor woningbouwproject Overduin
Omdat voor Overduin geen passende beoordeling was opgesteld, vernietigt de Afdeling het besluit van het college van gedeputeerde staten van Noord-Holland. De provincie moet nu een nieuw besluit nemen op basis van een passende beoordeling die voldoet aan de geldende juridische kaders.